عوامل مؤثردرتربیت دینی
عوامل مؤثردرتربیت دینی
مقدمه:
برای اﻳﺠﺎد آﻣﺎدﮔﻲ در داﻧﺶ آﻣﻮز جهت ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮد در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ و اﺑﺘﻼﺋﺎت اﺧﻼﻗﻲ وﻓﺮﻫﻨﮕﻲ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮی آﻣﻮزش ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺳﻨﺠﻴﺪه ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻨﺤﻞ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﮕﺮدد.
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ آﻣﻮزش ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺪه آل ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد.
ﭘﻴﺮاﺳﺘﻦ دﻳﻦ ازﺧﺮاﻓﻪ ﻫﺎ و ﻃﺮد ﻋﺎدات و رﺳﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺎدرﺳﺖ از ﺳﺎﺣﺖ دﻳﻦ
ﺧﺮاﻓﻪ زداﻳﻲ از دﻳﻦ و ﭘﻴﺮاﺳﺘﻦ آن از آداب و ﺳﻨﻦ ﻏﻠﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻣﻌﺎرف ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ و ﺳﻴﺮه ی ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ (ع) و ﻣﺸﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﮕﺎن اﺋﻤﻪ ﺑﺰرﮔﻮار ﺑﻪ ﻧﺤﻮ دﻗﻴﻖ و ﻇﺮﻳﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدد .ﻇﺮاﻓﺖ دﻗﺖ و از آن ﺟﻬﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎری از آداب و ﺳﻨﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از دﻳﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺎ دﻳﻦ ﺗﻌﺎرﺿﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و ﺣﻔﻆ آن ﻫﺎ ﺳﺒﺐ وﺣﺪت ﻣﻠﻲ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﺳﺖ و ﻣﻮاﻓﻖ ﻃﺒﻊ اﻗﻮام ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﺳﺖ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اول ﺑﺎﻳﺪ آداب و ﺳﻨﻦ ﻏﻠﻂ از آداب و ﺳﻨﻦ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﻮﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺗﻌﺎرض آداب و ﺳﻨﻦ ﻏﻠﻂ ﺑﺎ دﻳﻦ روﺷﻦ ﮔﺮدد . اﮔﺮ ﺑﻪ آداب ﻏﻠﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم دﻳﻦ ﺑﻬﺎ داده ﺷﻮد، ﺣﻘﻴﻘﺖ دﻳﻦ ﻣﺴﺦ ﻣﻲ ﺷﻮد و دﻳﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﺮای اﻧﺴﺎن اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ و ﻓﻬﻴﻢ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ .
اراﺋﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻊاﺧﻼﻗﻲ و ﺳﻠﻮک ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ
آﻣﻮزش اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ارﻛﺎن اﺻﻠﻲ آﻣﻮز ش دﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ « ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم(ص)ﻓﺮﻣﻮد : ﺑﻌﺜﺖ ﻻﺗﻤﻢ ﻣﻜﺎرم اﻻﺧﻼق. ».آن ﭼﻪ در اﻳﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی ﻋﻤﻠﻲ در اراﺋﻪ ی اﺧﻼق و ﺳﻠﻮک ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻏﺎﻳﺖ آن ﻛﻤﺎل ﻓﺮدی و ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ رﺳﻴﺪن ﺧﺼﺎﺋﻞ ﻣﻌﻨﻮی و ﻛﻤﺎﻻت ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ و ﻧﻴﺰ اﺻﻼح ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺳﻴﺮ ﺑﻪ ﺳﻮی ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ . در اﻳﻦ ﺻﻮرت داﻧﺶ آﻣﻮزی ﻛﻪ اﻧﮕﻴﺰه ی وﺻﻮل ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ در او اﻳﺠﺎد ﺷﺪه، ﻣﻲ داﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻛﻤﺎل ﻳﺎﺑﺪ .
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ رﺷﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ داﻧﺶ آﻣﻮزان را ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ،ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ ﺑﺎ ورود وی ﺑﻪ ﺻﺤﻨﻪ ی ﻋﻤﻞ و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ی ﺧﻮد را ﺑﺮ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻓﺮدی ﺗﺮﺟﻴﺢ دﻫﺪ و ﻧﻘﺶ ﺧﻮد را بهﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺑﺎ ﻛﻔﺎﻳﺖ و ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ارزش ﻫﺎی اﺳﻼﻣﻲ و ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ اﻳﻔﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ .
ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﻣﻴﺜﺎق ﻫﺎ و ﺗﻌﻬﺪات اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮد در ﻗﺒﺎل ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ اﺻﻞ ﻣﻬﻢ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﻬﻲ از ﻣﻨﻜﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ و ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ .
ﺳﻤﺖ ﮔﻴﺮی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﻲ در ﺟﻬﺖ وﺣﺪت اﺳﻼﻣﻲ
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﻳﺖ وﺣﺪت اﺳﻼﻣﻲ و ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﭘﻴﺮوان ﻣﺬاﻫﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒاﺳﻼﻣﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻮدت و رﺣﻤﺖ ﻣﻴﺎن آﻧﺎن را اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺑﺨﺸﺪ.
ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻌﺎرﺿﺎت و ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻫﺎی ﺑﻲ ﻣﻮرد ﻓﻜﺮی اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد و ﻣﺤﻮر آﻣﻮزش را ﺑﺮ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ و ﺳﻴﺮه و ﺳﻨﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ اﻛﺮم (ص) و اﻫﻞ ﺑﻴﺖ ﺑﺰرﮔﻮار اﻳﺸﺎن ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮب ﻗﻠﻮب ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻗﺮار داد .
ﺣﻀﻮر اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ﻗﺪس ﺳﺮه ) درﻛﺎﻟﺒﺪ ﻣﺤﺘﻮای آﻣﻮزش
اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎر ﺑﺰرگ ﻧﻈﺎم اﺳﻼﻣﻲ در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ در ﻫﻤﻪ ی ﻣﺮاﺣﻞ آﻣﻮزش و ﻣﺤﺘﻮای ﻛﺘﺎب ﻫﺎی درﺳﻲ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .
اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻫﺎ، ﻛﺘﺎب ﻫﺎ و ﭘﻴﺎم ﻫﺎی اﻳﺸﺎن و آوردن ﻣﺼﺎدﻳﻖ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﺷﻮاﻫﺪی از آن ﻫﺎ و ﻧﻴﺰ ارﺟﺎع داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﻪ اﻳﻦ آﺛﺎر در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮد، ﺳﺒﺐ ﺗﻮﺟﻪ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﻪ اﻧﺪﻳﺸﻪ ﻫﺎی آن ﺑﺰرﮔﻮار اﺳﺖ.
ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪی از دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﻋﺎﻟﻤﺎن دﻳﻦ
در ﺗﺪوﻳﻦ و ﺗﺒﻴﻴﻦ آﻣﻮزه ﻫﺎی دﻳﻨﻲ اﺳﻼﻣﻲ ، ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻨﺒﻊ ﻏﻨﻲ ﻋﻠﻮم و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻪ ﻓﺮزاﻧﮕﺎن ﻋﻠﻢ و ﺗﻘﻮا در ﻃﻮل ﭼﻨﺪ ﻗﺮن ﺗﻤﺪن اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﻣﺠﺎﻫﺪت ﺧﻮد ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد و دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ در ﺟﻬﺖ اراﺋﻪ اﺳﻼم ﻧﺎب در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوز ﻋﺮﺿﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ، ﺑﻪ ﺧﺼﻮص آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ رﻫﺒﺮ ﻛﺒﻴﺮ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ، ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ، و ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻄﻬﺮی -ﻋﻠﻴﻬﻢ رﺣﻤﻪ اﷲ - و رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎی رﻫﺒﺮ ﻣﻌﻈﻢ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺮا راه ﺣﺮﻛﺖ قرار ﮔﻴﺮد.
( بر گرفته از : کتاب اصول حاکم بر تربیت دینی/ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﻨﻤﺎی درﺳﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ وﺗﺮﺑﻴﺖ 85 ،دینی-1)
