تفسیر 8 آیه اول سوره مبارکه ص : آیت الله العظمی جوادی آملی

 

. . . . 

 نامدارشدن انسانها با افکار نورانی و وحدت بین مسلمین

﴿ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِبَلِ الَّذینَ کَفَرُوا فی‏ عِزَّةٍ وَ شِقاقٍ﴾اصرار قرآن کریم این است که خدا نام دارد, ذکر دارد و این کتاب ﴿ذِی الذِّکْرِ﴾ است، شما را می‌خواهد نامدار کند ﴿إِنَّهُ لَذِکْرٌ لَکَ وَ لِقَوْمِکَ﴾؛ در قبال این افکار نورانی, کسانی هستند که دو مشکل جدّی دارند: یکی اینکه عزّت و اعتلا و استکبار و مقام‌خواهی دارند و دیگر اینکه سعی می‌کنند خود را از دیگران جدا کنند؛ مانند اینکه می‌گویند «شَقّ عَصَا» کرده[10] و ﴿فِی شِقَاق﴾[11] است. مستحضرید که اگر جایی صاف و هموار باشد دیگر دو شِق نیست، اما اگر درّه باشد یکی در آن طرف درّه قرار می‌گیرد و یکی در این طرف؛ اینها سعی می‌کنند ﴿فِی شِقَاق﴾ باشند؛ یعنی در یک شِقّ دیگر, در یک جناح دیگر و از توده مردم جدا باشند. این خودبرتربینی، این غرور و این کبریاطلبی باعث می‌شود که «عصا»ی مسلمین را «شَق» کند, وحدت مسلمین را «شَق» کند و داعیه‌ای داشته باشد؛ این دو چیز که یکی محصول دیگری است، درد خانمان‌برانداز این مستکبران است. فرمود: ﴿بَلِ الَّذینَ کَفَرُوا فی‏ عِزَّةٍ وَ شِقاقٍ﴾؛ عزّت اینها عزّت دروغین است، در سوره مبارکه «بقره» بحث آن گذشت که فرمود: ﴿وَ إِذَا قِیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ﴾؛[12] وقتی یک آمر به معروف و یک ناهی از منکر به اینها می‌گویند از خدا بپرهیزید، اینها عزیز بی‌جهت هستند ﴿أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ﴾ در اثر «اثم» و گناه و معصیت خود را عزیز و نفوذناپذیر کردند؛ این گروه که عزیز بی‌جهت هستند ذلیل باجهت میباشند، چون نمی‌شود هر دو طرف خلاف باشد. اگر یک فرد یا ملتی عزّتش دروغین و بی‌جهت بود، ذلّتش راستین است و باجهت، چون دیگر معنا ندارد که هم این دروغ باشد و هم آن دروغ, این یک اصل و اصل دوم اینکه قیامت هم ظرف ظهور حق است، هر چه حق است در ﴿ذلِکَ الْیَوْمُ الْحَقُّ﴾[13] ظاهر می‌شود, چون عزّت اینها دروغ بود و ذلّت اینها راست بود در قیامت ذلّت و «هوان» و «هون» و خواری و رسوایی اینها روشن می‌شود این هم اصل سوم؛ لذا در آیاتی دارد اینها عذاب «هون»[14] دارند, عذاب «مهین»[15] دارند, «خزی»[16] آخرت دارند و مانند اینها؛ گذشته از عذابی که در سوره «نساء» آمده است ﴿کُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَیْرَها﴾[17] گذشته از آن سوختن جسم, عذاب روح هم هست که رسوا هستند؛ این رسوایی که ذلّت است، ذلّت صادق است و آن عزّتی که در دنیا داشتند، عزّت کاذب بود که ﴿إِذا قیلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ﴾ و اینها چون در عزّت کاذب‌ هستند سعی می‌کنند که صف خودشان را از جامعه جدا کنند؛ جامعه را اولاً «مُنشق» می‌کنند به دو شِق مثل درّه و سیل که می‌آید این بستر یکسان کوه را به دو قسمت تقسیم می‌کند و درّه درست می‌کند؛ در یک جهت خودشان و مستکبران دیگر قرار دارند و در جهتی توده مردم قرار دارند. فرمود: ﴿ص وَ الْقُرْآنِ ذِی الذِّکْرِ ٭ بَلِ الَّذینَ کَفَرُوا﴾ اینها ﴿فی‏ عِزَّةٍ﴾ هستند یک, آن عزّت بی‌جهت باعث شقاق اینهاست دو؛ به اینها اعلام کن که بسیاری از افراد به همین عزّت دروغین و «شِقاق» مبتلا بودند و ما آنها را به دست عذاب سپردیم : ﴿کَمْ أَهْلَکْنا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ فَنادَوْا وَ لاتَ حینَ مَناصٍ﴾.

پرسش: استاد! نامور شدن در دنیاست یا در آخرت؟

پاسخ: در دنیا و آخرت نام اینها می‌ماند. در مثال‌های قبلی هم داشتیم که الآن در این هفت میلیارد بشر چند نفر هستند که نامشان باقی مانده، همین پنج شش پیامبر میباشند که هفت هشت میلیارد بشر را دارند اداره می‌کنند؛ ابراهیم هست و موسی هست و عیسی هست و وجود مبارک پیغمبر(علیهم الصلاة و علیهم السلام)، اینها هستند که جهان را می‌گردانند. فرمود اینها می‌مانند وگرنه در مورد آن سلاطین و آن پادشاهان گذشته فرمود: ﴿جَعَلْناهُمْ أَحادیثَ﴾[18] فرمود شما کتاب‌های تاریخ را ورق بزنید و نبش قبر بکنید تا از لای کتاب تاریخ نام اینها را در بیاورید، فرمود ما اینها را حدیث قرار دادیم. روزی در این مملکت ساسانی بودند, سامانی و مانند آنها بودند، طرزی اینها را ما برمی‌داریم که ﴿کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ﴾؛[19] اینها که ریشه‌های دویست ساله, سیصد ساله کمتر و بیشتر داشتند ـ تعبیر قرآن این است که ـ ما طرزی اینها را ریشه‌کن می‌کنیم که گویا اصلاً دیروز در این سرزمین نبودند ﴿کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ﴾. می‌دانید یک چنار کهنسالی که صد سال سابقه دارد وقتی این را کَندند گودالی پیدا می‌شود و مدت‌ها این جایش خالی است، اما یک علف یک سانتی که در کنار نهر سبز است، وقتی این علف را شما بکَنید معلوم نیست که دیروز در این‌جا علفی بود. فرمود اینها که ریشه کهن داشتند دویست سال, سیصد سال ما طرزی اینها را ریشه‌کن می‌کنیم ـ مثل یک علف یک سانتی ـ که گویا دیروز در این سرزمین نبودند. این همه آثاری که برای پهلوی در خیابان و بیابان بود، هر جا می‌رفتی تبلیغ پهلوی بود بعد از انقلاب هیچ خبری از اینها نیست ﴿کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ﴾، اما نام شهدا, نام انبیا و نام اولیا هست. بارها به عرضتان رسید هفتاد یا هشتاد میلیون کم نیست، هفتاد هشتاد میلیون نفر را اینها در جنگ جهانی اول و دوم در کمتر از پنجاه سال کُشتند؛ بسیاری از شماها حتی نمی‌دانید چقدر کشته دادند، چه رسد به افراد عادی! وقتی شماها اصلاً ندانید که هفتاد یا هشتاد میلیون کشته شدند افرادی عادی هم یقیناً نمی‌دانند، اما 72 نفر در 1400 سال قبل شهید شدند هنوز هم که هنوز است شرق و غرب را اینها گرفتند، این معنای ماندن است؛ اینها را هر چه خواستند نگه بدارند نشد و آنها را هر چه خواستند مستور بکنند نشد. پانصد سال «بنی‌العباس» با قبر مطهر حضرت جنگیدند نشد, اموی جنگید, مروانی جنگید, پنج قرن «بنی‌العباس» جنگید نشد, هشتاد میلیون را در همین قرن کشتند!

پرسش: موارد نسخ را میشود پیدا کرد الان خلفای سهگانه... .

پاسخ: آنها هم در پناه قرآن و عترت هستند، آنها هم به نام دین هستند و اگر به نام دین نبود نمی‌ماندند. اینها هم در پناه غدیر سقیفه را نگه داشتند، اینها هم در پناه اهل بیت این را نگه داشتند، اینها به برکت غدیر و به عنوان خلیفه نام خودشان را حفظ کردند. اینها اگر وجود مبارک پیغمبر نبود, مسئله خلافت و امامت نبود نمی‌ماندند، اینها به برکت آنها ماندند.

غرض این است که اینها خیال می‌کنند که می‌مانند؛ یعنی سلاطین و طاغیان، در حالی که همه اینها رخت برمیبندند. فرمود هیچکدام از اینها نمی‌مانند، منتها در هنگام مرگ، استغاثه اینها بلند است می‌گویند: ﴿وَ لاتَ حینَ مَناصٍ﴾ این «لا» همان لای نفی جنس است که «تاء» بر آن اضافه شده و کارِ او را انجام می‌دهد و فقط روی زمان در می‌آید ﴿مَناصٍ﴾ در مقابل «مَباص» است؛ شعری هم امرؤالقیس دارد که در مصرع اول «تنوص» است و در مصرع دوم «تبوص» است, «مَباص» برای تقدّم است و «مَناص» برای تأخّر، این ﴿وَ لاتَ حینَ مَناصٍ﴾; یعنی دیگر زمان گذشت, فرصت نیست و تأخیر ممکن نیست، الآن آخرین فرصت است و از این به بعد دیگر فرصتی نیست. «مناص» نیست؛ یعنی دیگر تأخیر نیست و مهلت نیست. «مَباص» نیست؛ یعنی تقدّم نیست و «مناص» نیست یعنی تأخّر نیست. آن بیت امرؤالقیس مصرع اوّلش «تنوص» است و مصرع دوم آن «تبوص» است که آن را مرحوم شیخ طوسی در تبیان[20] نقل کرد.

نقصان معرفت شناسی

فرمود اینها مشکل جدّی دارند، چون جهان‌بینی, معرفت‌شناسی و توحید آنها ناقص است انسان را نشناختند و چون انسان را نشناختند، گفتند مگر می‌شود انسان فرستاده خدا باشد؟! ﴿وَ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ﴾، البته انبیا که می‌آیند معلّم کتاب‌ و حکمت‌, «مزکّی» نفوس‌, مبشّر و منذر هستند؛ در بین این عناوین پنج‌گانه این تبهکاران با «انذار» روبه‌رو می‌شوند. اینها از علم کتاب, از علم حکمت, از تزکیه نفوس, از تبشیرِ به بهشت طَرْفی نبستند، حداقل از «انذار» می‌خواستند بهره‌مند شوند که این هم نشد و تعجّب آنها این است که مگر می‌شود بشر از طرف ذات اقدس الهی پیام بیاورد؟! اگر پیامی هست باید به وسیله فرشته‌ها باشد! خدا مرحوم آقا سید نورالدین اراکی را که این کتاب القرآن و العقل نوشته غریق رحمت کند! این کتاب برای همان بزرگواری است که اهل اراک بود، مرحوم آقای اراکی(رضوان الله علیه) خدمتشان درس خواندند و خیلی ایشان را اجلال کردند و با بزرگواری برای این کتاب مقدّمه نوشتند؛ سه جلد کتاب است که متأسفانه تمام نشده و این کتاب را به نام القرآن و العقل به تنهایی نوشته است. در جبهه جنگی که علیه انگلیسی‌ها در عراق راه‌ افتاده بود این بزرگوار در جبهه بود و گاهی هم در اثنای این کتاب می‌فرماید به این قسمت آیه که رسیدیم در فلان قسمت موصل هستیم و هیچ کتابی نزد من نیست، فقط معالم است که دارم به بچه‌ام درس می‌گویم، تنها خودش بود در خدمت قرآن کریم، منتها حافظه خیلی قوی داشت و این سه جلد کتاب القرآن و العقل را نوشتند که مرحوم آقای اراکی این را ترویج کرده و مقدمه هم برای آن نوشتند. این بزرگوار در آن القرآن و العقل می‌گوید شما می‌گویید فرستادهٴ خدا باید فرشته باشد، بله این هم فرشته است؛ بله ظاهر او ﴿أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ﴾، اما باطنش ﴿إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحی‏ إِلَیَّ﴾[21] است. شما اگر ظاهر او را بخواهید ببینید، ظاهرش که پیغمبر نیست، ظاهرش ﴿یَأْکُلُ الطَّعامَ وَ یَمْشی‏ فِی الْأَسْواقِ﴾[22] است و مثل شماست, روح و قلب او که ﴿نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ * عَلَی قَلْبِکَ﴾[23] او در حقیقت فرشته است، فرشته یعنی موجود مجرّد منزّه معصوم; حالا اگر بدنش بال و پر دارد آن چیز دیگری است و مربوط به بدن است، بدن که تأثیری ندارد؛ ایشان می‌فرماید شما می‌خواهید پیامبر فرشته باشد او هم فرشته است. فرشته یعنی موجود مجرّد عقلانی که بتواند با ذات اقدس الهی رابطه داشته باشد، او هم همان است. غرض این است که چه تعجّبی دارید؟! علت تعجّبتان این است که شما انسان را نشناختید و سرّش این است که معرفت‌شناسی شما همان حسّی و تجربه حسّی است ﴿وَ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ﴾ .

پرسش: جنبه معرفتشناسییعنی چه؟

پاسخ: معرفت یعنی علم و دانش, علم و دانش همین پنج شش قسم است. ما گاهی از راه حِس چیزی را می‌شنویم, می‌بینیم، بویایی داریم و مانند اینها, گاهی با برهان عقلی درک می‌کنیم و گاهی با مشاهدات درک می‌کنیم، اینها راههای معرفت‌شناسی است؛ آن کفِ معرفت‌شناسی این است که انسان از راه چشم و گوش چیزی را بفهمد. این استدلال‌های عقلی, تجرید عقلی است که پشتوانه آن تجربه حسّی است.

﴿وَ عَجِبُوا أَنْ جاءَهُمْ مُنْذِرٌ مِنْهُمْ﴾، اگر مُنذری آمد اینها تعجّب می‌کنند؛ جای تعجّب ندارد، انسان می‌تواند فرستاده الهی باشد. ﴿وَ قالَ الْکافِرُونَ هذا ساحِرٌ کَذَّابٌ﴾، چون درک نمی‌کنند که انسان دارای روح مجرّد است یک, «خلیفة الله» است دو, می‌تواند با «الله» رابطه داشته باشد سه, خدای سبحان یا «بلاواسطه» یا «مِن وراء حجاب» یا با ارسال رسول با او سخن می‌گوید چهار, اینها را چون درک نمی‌کنند می‌گویند: ﴿هذا ساحِرٌ﴾ یک, ﴿کَذَّابٌ﴾ دو, حالا یا در یک مقطع هر دو تهمت را زدند یا بعضی‌ها گفتند «ساحر» است و بعضی گفتند «کذّاب» یا در مقاطع گوناگون «ساحر», «کذّاب», «مُفتری»,[24] «مجنون»,[25] «کاهن»[26] و «شاعر»[27] گفتند؛ این عناوین سوئی که به ذات مقدس حضرت رسول(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اِسناد دادند یا برای اقوام و اشخاص مختلف بود یا برای مقاطع مختلف بود یا در فرصت‌های گوناگون بود و بعضی‌ها را هم جمعاً می‌گفتند ﴿هذا ساحِرٌ کَذَّابٌ﴾ با اینکه می‌دانستند او امین است. گاهی یک حادثه تلخ باعث می‌شود که شخص «افّاک» و «کذّاب» شود؛ این جریان جعفر «کذّاب» این‌طور نبود که او زیاد دروغ می‌گفت, «کذّاب» بالأخره یا مبالغه است یا حرفه و پیشه است، این‌طور نبود که او زیاد دروغ می‌گفت یا پیشه‌ او کذب و دروغ بود، یک داعیه بزرگ داشتن ولو در یک مقطع باشد انسان را «کذّاب» می‌کند، «افّاک» هم همین‌طور است. در «افّاک» لازم نیست کسی پُردروغ باشد یک, پیشه و حرفه او دروغ گفتن باشد دو, اگر کسی یک دروغ جدّیِ مهم بگوید از او به «کذّاب» و «افّاک» یاد می‌کنند وگرنه وجود مبارک حضرت را به صادق بودن و امین بودن می‌شناختند، منتها این داعیه چون داعیهای بزرگ بود می‌گفتند این «کذّاب» است. ﴿أَ جَعَلَ الْآلِهَةَ إِلهاً واحِداً﴾؛ ما چندین خدا داریم به مشکل ما نمی‌رسد، چه رسد به اینکه یک خدا باشد؛ مگر یک خدا می‌تواند مشکل همه مردم را حل کند؟ این «جَعلَ» یعنی «حَکمَ» در بعضی از سوَر مثل آیه سوره مبارکه «زخرف» و مانند اینها دارد ﴿وَ جَعَلُوا الْمَلائِکَةَ﴾ را ﴿إِناثاً﴾,[28] ﴿جَعَلُوا﴾ نه اینکه اینها قرار دادند یعنی حکم کردند، وگرنه به قرار اینها نیست که بیایند ملائکه را مؤنث کنند یا دختر قرار دهند, این «جَعَلَ» یعنی «حَکَمَ», «أ حکم» که آلهه‌ای در کار نیست و فقط یک خدا هست؟ این یک شیء تعجّب‌برانگیزی است و این مبالغه هم است؛ به جای «عجیب», «عُجاب» گفتن صیغه مبالغه است.

برهان تنها راه معرفت شناسی برای تصدیق یا تکذیب

مشکل اساسی اینها در معرفت‌شناسی این بود که محقّقین آنها ـ که قبلاً گذشت ـ تکوین را با تشریع مغالطه کرده بودند و جاهل‌های اینها که گرفتار تقلید بودند قبول و نکول اینها محوری داشت و آن حرف‌های نیاکانشان بود؛ هر حرف‌هایی را که نیاکانشان زده بودند اینها می‌گفتند حق است و اگر چیزی آنها نگفته بودند اینها می‌گفتند حق نیست؛ در اثبات و قبول می‌گفتند:﴿إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلی‏ أُمَّةٍ وَ إِنَّا عَلی‏ آثارِهِمْ مُهْتَدُونَ﴾[29] در نکول و نفی می‌گفتند: ﴿ما سَمِعْنا بِهذا فی‏ آبائِنَا الْأَوَّلینَ﴾؛[30] چون آنها نگفتند، پس نیست و چون آنها گفتند, پس حق است. این کسی که مقلّدانه حرکت می‌کند تصدیق و تکذیب او, اثبات و نفی او تابع اثبات و نفی نیاکان اوست؛ این دو اصل را قرآن کریم از این گروه نقل می‌کند، هر جا می‌خواستند بگویند این مطلب حق است می‌گفتند: ﴿إِنَّا وَجَدْنا آباءَنا عَلی‏ أُمَّةٍ﴾ و هر جا می‌خواستند بگویند این مطلب ناحق است می‌گفتند: ﴿ما سَمِعْنا بِهذا فی‏ آبائِنَا الْأَوَّلینَ﴾، اما دین آمده گفته: ﴿أَ وَ لَوْ کانَ آباؤُهُمْ لا یَعْلَمُونَ شَیْئاً﴾[31] شما قبول و نکول را به دست افراد غیر عاقل دادید، آنها خودشان راه نیفتادند، عقل و فکر ندارند چرا به دست آنها می‌دهید؟! این از بهترین راه‌های قرآن کریم است که فرمود انسان دو سیم خاردار دارد و دو طرف او بسته است؛ بخواهد رأی مثبت بدهد، الاّ ولابد باید یقین داشته باشد یا حداقل طمأنینه و بخواهد رأی منفی بدهد الاّ ولابد باید یقین داشته باشد یا طمأنینه, هم ﴿لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ﴾[32] است, هم ﴿بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحیطُوا بِعِلْمِهِ﴾[33] است فرمود بالأخره می‌خواهی رأی بدهی, چیزی را اثبات کنی, چیزی را نفی کنی, چیزی را تصدیق کنی و چیزی را تکذیب کنی، این‌چنین نباشد که در تصدیق و تکذیبت رها باشی، اسلامی حرف بزنی و جاهلی فکر کنی, اگر کسی برهان نداشت، سر تکان داد، امضا کرد و قیام و قعود داشت این اسلامی حرف زد و جاهلی فکر کرد او در قیامت با جاهلیّت محشور می‌شود، برای اینکه برای تصدیق و تکذیب معیاری نداشت. این دو آیه, دو سیم خاردار است، بخواهی از آن طرف بروی مرز بسته است یا از این طرف فرار کنی مرز بسته است, بخواهی چیزی را بپذیری ﴿لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ﴾، بخواهی چیزی را نفی کنی ﴿بَلْ کَذَّبُوا بِما لَمْ یُحیطُوا بِعِلْمِهِ﴾. تا صد درصد یا طمأنینه حاصل نشد تکذیب نکنید, تا صد درصد یا طمأنینه حاصل نشد تصدیق نکنید؛ در استخر علم انسان شنا می‌کند که این می‌شود دین، از این شیرین‌تر؟! از این زیباتر؟! این کتاب را آدم بالای سر می‌گذارد این مسئله قرآن به سر گذاشتن توقیفی نیست که همان لیالی قدر باشد هر شب انسان می‌تواند قرآن به سر داشته باشد. میگوید شما در استخر علم شنا کن، در منزل خودت یک استخر علم داشته باشی و در علم شنا کن! بالأخره انسان یا تکذیب می‌کند یا تصدیق و یا قبول می‌کند یا نکول, هر دو فرمود باید عالمانه باشد. انسان یا تابع است یا متبوع, اگر متبوع بود, مرجع بود, استاد بود, رهبر بود, مسئول بود باید عالمانه باشد و همچنین تابع بود باید عالمانه باشد. این دو آیه سوره مبارکه «حج» همینطور است که فرمود: ﴿وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً وَ لا کِتابٍ مُنیرٍ ٭ ثانِیَ عِطْفِهِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبیلِ اللَّهِ﴾[34] بدون علم حرکت می‌کند یک عدّه را به دنبال خود راه‌اندازی می‌کند و می‌خواهد آنها را گمراه کند، برخی هم ﴿یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ یَتَّبِعُ کُلَّ شَیْطانٍ مَریدٍ﴾[35] به دنبال هر کسی راه می‌افتد. فرمود اگر تابع و مقلّدی محقّقانه باشد, متبوعی محقّقانه باشد؛ از این شیرین‌تر که هیچکس حق ندارد بدون علم نفس بکشد و باید عالمانه و محقّقانه باشد؟! بالأخره در تقلید که نباید مقلّد باشد، در تقلید باید محقّق باشد.

داعیه مقابله مرفّهان بی‌درد : حفاظت پایگاه و مقام

مرفّهان بی‌درد[36] به یکدیگر گفتند بروید ﴿أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلی‏ آلِهَتِکُمْ﴾؛ بروید این بتکده‌تان را حفظ کنید . قرآن فرمود اینها عالِم نبودند که این حرف را زدند، بعد رفتند تصمیم بگیرند که جلوی رشد نبوّت حضرت(سلام الله علیه) را بگیرند ﴿وَ انْطَلَقَ الْمَلَأُ مِنْهُمْ﴾ آن افراد مُترف و مُسرف و سرمایه‌دار و به تعبیر امام(رضوان الله علیه) مرفّهان بی‌درد[36] به یکدیگر گفتند بروید ﴿أَنِ امْشُوا وَ اصْبِرُوا عَلی‏ آلِهَتِکُمْ﴾؛ بروید این پایگاه بتکده‌تان را حفظ کنید بت‌پرستی‌تان را حفظ کنید, بت‌تراشی‌تان را حفظ کنید و بت‌فروشی‌تان را حفظ کنید، برای اینکه این‌که آمده ـ معاذ الله ـ جاه‌طلب است؛ او مقصدی دارد, مرادی دارد, هدفی دارد و می‌خواهد به بهانه توحید, بساط بت‌پرستی ما را برچیند و خودش بر ما حکومت کند، ﴿إِنَّ هذا لَشَیْ‏ءٌ یُرادُ﴾ حرفی است که مستکبران زمان پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌زدند و حرفی است که فرعون می‌زد که می‌گفت او و هارون دوتایی تصمیم گرفتند که شما را از این سرزمین بیرون کنند؛ آیه 24 سوره مبارکه «مؤمنون» این است: ﴿فَقالَ الْمَلَأُ الَّذینَ کَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُریدُ أَنْ یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُمْ﴾ که جریان حضرت نوح این‌طور است، لکن فرعون هم مشابه این حرف را می‌زد؛ این ﴿تَشابَهَتْ قُلُوبُهُمْ﴾[37] که قرآن دارد چه ملحدان, چه مشرکان, چه وثنی و چه صنمی یک درد مشترک داشتند؛ هم در عصر وجود مبارک نوح و هم در عصر وجود مبارک موسی و هارون این حرف را می‌زدند که می‌گفتند اینها جاه‌طلب‌ هستند، غرض سیاسی دارند و می‌خواهند بر ما مسلّط شوند و مانند آن. ﴿یُریدُ أَنْ یَتَفَضَّلَ عَلَیْکُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلائِکَةً ما سَمِعْنا بِهذا فی‏ آبائِنَا الْأَوَّلینَ﴾[38] پدران ما چنین چیزی نگفتند که کسی انسان باشد و از طرف ذات اقدس الهی پیام بیاورد، اینکه نیست؛ این ﴿إِنَّ هذا لَشَیْ‏ءٌ یُرادُ﴾ هم همین است. در سوره مبارکه «قصص» آیه 36 به این صورت است ﴿فَلَمَّا جاءَهُمْ مُوسی‏ بِآیاتِنا بَیِّناتٍ قالُوا ما هذا إِلاَّ سِحْرٌ مُفْتَریً وَ ما سَمِعْنا بِهذا فی‏ آبائِنَا الْأَوَّلینَ﴾، چون آنها نگفتند بنابراین موسی و هارون پیامبر نیستند؛ آنها که مقداری فکر می‌کردند که استدلالی حرف بزنند، می‌گفتند بشر نمی‌تواند با خدا رابطه داشته باشد و آنها که مقلِّد محض بودند، می‌گفتند نیاکان ما که این حرف را نزده بودند و از اینها نشنیدیم, چون از اینها نشنیدیم پس مطلب باطلی است. این تعبیر در غالب این اقوام و ملل بود که می‌گفتند: ﴿إِنَّ هذا لَشَیْ‏ءٌ یُرادُ﴾، برای ﴿إِنَّ هذا لَشَیْ‏ءٌ یُرادُ﴾ وجوه دیگری هم گفتند که ظاهراً آنها تام نیست. ﴿ما سَمِعْنا بِهذا فِی الْمِلَّةِ الْآخِرَةِ﴾ اینهایی که قبل از ما بودند نیستند, معاصران ما هم چنین حرفی نشنیدند و نگفتند ما از اینها چیزی نشنیدیم. بنابراین ﴿إِنْ هذا إِلاَّ اخْتِلاقٌ﴾ این ساختگی است؛ مسئله نبوّت, وحی, فرشته, توحید ـ معاذ الله ـ اینها ساختگی است و این شخص هدفی جز برتری‌طلبی ندارد و اگر رسالت حق باشد و وحی‌یابی حق باشد چرا برای ما نازل نشده و چرا او پیامبر شده ﴿أَ أُنْزِلَ عَلَیْهِ الذِّکْرُ مِنْ بَیْنِنا بَلْ هُمْ فی‏ شَکٍّ مِنْ ذِکْری بَلْ لَمَّا یَذُوقُوا عَذابِ﴾.

 

«و الحمد لله ربّ العالمین»

برگرفته از :

http://www.portal.esra.ir/Pages/Index.aspx?kind=2&lang=fa&id=NzUyMg%3d

%3d-NeKenVhKEUs%3d

 [9]. الکافی(ط ـ اسلامی)، ج2، ص54؛ «کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى عَرْشِ رَبِّی وَ قَدْ وُضِعَ لِلْحِسَابِ وَ کَأَنِّی أَنْظُرُ إِلَى أَهْلِ الْجَنَّةِ یَتَزَاوَرُونَ فِی الْجَنَّةِ وَ کَأَنِّی أَسْمَعُ عُوَاءَ أَهْلِ النَّارِ فِی النَّارِ...»

[10]. الکافی(ط ـ اسلامی)، ج5، ص170؛ «قَدْ شَقَّ عَصَا الْمُسْلِمِینَ».

[11]. سوره بقره, آیه137؛ سوره فصلت, آیه52.

[12]. سوره بقره, آیه206.

[13]. سوره نبأ, آیه39.

[14]. سوره انعام, آیه93؛ ﴿الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ﴾.

[15]. سوره بقره, آیه90؛ ﴿لِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ مُهِینٌ﴾.

[16]. سوره بقره, آیه85؛ ﴿خِزْیٌ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ﴾.

[17]. سوره نساء, آیه56.

[18]. سوره مومنون, آیه44.

[19]. سوره یونس, آیه24.

[20]. التبیان، ج8، ص542؛ «أَمِنْ ذِکْرِ لَیْلَى إذْ نَأَتْکَ تَنُوصُ *** فتَقْصُرُ عنها خُطْوَةً و تَبُوصُ».

[21]. سوره کهف, آیه110.

[22]. سوره فرقان, آیه7.

[23]. سوره شعراء, آیات193 و 194.

[24]. سوره سبأ, آیه43؛ ﴿وَ قَالُوا مَا هٰذَا إِلاَّ إِفْکٌ مُفْتَرًی﴾.

[25]. سوره حجر, آیه6؛ ﴿إِنَّکَ لَمَجْنُونٌ﴾.

[26]. سوره طور, آیه29؛ ﴿فَذَکِّرْ فَمَا أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّکَ بِکَاهِنٍ وَ لاَ مَجْنُونٍ﴾.

[27]. سوره انبیاء, آیه5؛ ﴿بَلْ قَالُوا أَضْغَاثُ أَحْلاَمٍ بَلِ افْتَرَاهُ بَلْ هُوَ شَاعِرٌ فَلْیَأْتِنَا بِآیَةٍ کَمَا أُرْسِلَ الْأَوَّلُونَ﴾.

[28]. سوره زخرف, آیه19.

[29]. سوره زخرف, آیه22.

[30]. سوره مومنون, آیه24.

[31]. سوره مائده, آیه104.

[32]. سوره اسراء, آیه36.

[33]. سوره یونس, آیه39.

[34]. سوره حج, آیات8 و 9.

[35]. سوره حج, آیه3.

[36]. صحیفه امام، ج21، ص86؛ «آنهایى هم که تصور می‏کنند سرمایهداران و مرفهان بى‏درد با نصیحت و پند و اندرز متنبه می‏شوند و به مبارزان راه آزادی پیوسته و یا به آنان کمک می‏کنند آب در هاون می‏کوبند».

[37]. سوره بقره, آیه118.

[38]. سوره مومنون, آیه24.