توجّه به هویِّت فردی و اجتماعی در تربیت دینی
مقدمه :
هویِّت برآیند مجموعه ای از بینش ها، باورها، گرایش ها، اعمال و صفات آدمی است. از این رو، نه تنها امری ثابت و از پیش تعیین شده نیست، بلکه حاصل تلاش و توفیق شخص و تا حدودی متأثر از شرایط اجتماعی است. . .
تأثیراعتدال بر تربیت دینی
مقدمه :
ﺷﻨﺎﺧﺖ درﺳﺖ و ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻌﺎرف راهی برای ﺗﻘﻮﻳﺖ اﻳﻤﺎن و اﺷﺘﻴﺎق ﺑﺮای ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﻓﺮاﻳﺾ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ راه برای ﻣﻬﺎر ﺷﺒﻬﺎت و یا دﻓﻊ آن ﻫﺎﺳﺖ . . .
ایجاد فرصت تجربه در تربیت دینی
مقدمه :
ﺗﺮﺑﻴﺖ دﻳﻨﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﻞ و ﻛﺸﺸﻲ در ﻗﻠﺐ آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﻴﻞ و ﻛﺸﺶ آن ﮔﺎه ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻓﺮﺻﺖ ﺗﺄﻣﻞ و درون ﻛﺎوی ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ و ﮔﺮاﻳﺶ ﻓﻄﺮی ﺑﻪ زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻫﺎی دﻳﻨﻲ در ضمیرﺧﻮد آﮔﺎه وی ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ، در اﻳﻦ ﺗﺄﻣﻼت زﻳﺒﺎﻳﻲ ﻫﺎی دﻳﻦ ﻟﻤﺲ می ﺷﻮد و از درون وی اﻧﮕﻴﺰه ای ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﻌﺎرف دﻳﻨﻲ ﭘﺪﻳﺪار ﻣﻲ ﺷﻮد . . .
عوامل مؤثردرتربیت دینی
مقدمه:
برای اﻳﺠﺎد آﻣﺎدﮔﻲ در داﻧﺶ آﻣﻮز جهت ﺣﻔﻆ ﻫﻮﻳﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺧﻮد در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ی درﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ واﻗﻌﻴﺖ و اﺑﺘﻼﺋﺎت اﺧﻼﻗﻲ وﻓﺮﻫﻨﮕﻲ داﻧﺶ آﻣﻮز ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻧﺤﻮی آﻣﻮزش ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻛﻪ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺳﻨﺠﻴﺪه ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﻨﺤﻞ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﮕﺮدد.
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ آﻣﻮزش ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺪه آل ﺧﺎﻟﻲ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد. . .
محبّت امام حسین (ع)
امام صادق (ع): کسی که خدا خیرخواه او باشد، محبت امام حسین (سلام الله علیه)
و شوق زیارت ایشان را در دل او می اندازد.(بحار الا نوار، ج98،ص 76)
اثبات منزلت عقل برای نفی تفکیک(1)
مقدمه :
جهان احسن که بر اساس علم و معرفت الهی پایهریزی شده، خیر و صلاح همواره از آن جاری و زمینه بالندگی در آن ساری است. آنچه اصل و بنیان هر خیر و کمالی را پایهریزی میکند، علمصائب و دانش کامل است: «العلم اصلُ کلِ خیر». سالهاست که نزاع علم که محصول عقل است ودین که رهاورد وحی است، اذهان بسیاری را به خود مشغول داشته است .
ثمره تلخ تقابلپنداری و جدا انگاری دو حوزه علم و دین، تأکید بر سهم علم در هدایت و مدیریت زندگی بشر و کنار نهادن سهم دین در این عرصه است، زیرا پیشرفت و شکوفایی علوم جای تردید و انکار ندارد و فربهی علم به معنای به حاشیه رانده شدن و انزوای هرچه بیشتر دین از عرصه زندگی بشر تفسیر شده است. . . .
اثبات منزلت عقل برای نفی تفکیک(2)
حسگرایان و عقل
در فرهنگ قرآن کریم، عقل به منزله چشم دیگری است که مایه بصیرت نفس نسبت به حقایق برتر است و اما در فرهنگ اهل طبیعت، عقل به منزله عینک و یا سمعک برای چشم و گوش مادی است، یعنی عقل هرگز حقیقت جدیدی را ادراک نمیکند، بلکه همان ابزار مادی تنها واسطه و وسیلهای برای ادراک بهتر امور مادی است بدون آن که حقیقتی، افزون بر آنچه از طریق حس تحصیل شده، کشف کند. . . .
اثبات منزلت عقل برای نفی تفکیک(3)
اتکای معرفت حسی به معرفت عقلی
آیات و شواهد فراوانی از قرآن کریم درباره استدلالها و شیوههای معرفت و تفکر حسگرایان بیان شد.
از آنچه درباره شکاکان و مادیون گذشت، دانسته شد که ریشه شک به جهان خارج و نیز سِرّ مادی پنداشتن جهان و انکار دعوت پیامبران، حسگرایی و مقیّد دانستن معرفت به ابزار حسی و امور مادی است و معلوم شد که حسی دانستن شناخت اگر چه منجر به جزم در انکار غیب نمیگردد ولی موجب انسداد راههای اثبات و یا نفی آن و در نتیجه مانع از یقین به وجود آن است. . . .
اثبات منزلت عقل برای نفی تفکیک(4)
شرایط و موانع معرفت
قرآن کریم در آیات فراوانی به شرایط و موانع معرفت اشاره کرده است.
الف) تقوای الهی : تقوا، عمدهترین شرط معرفت حقایق در قرآن شمرده شده است: (إن تتّقوا الله یجعل لکم فرقاناً)[1 سوره انفال، آیه 29، یعنی اگر تقوای الهی پیشه کنید خداوند برای شما فرقان (قوّه تمییز حق از باطل) قرار میدهد.
ب) بزرگترین مانع معرفت : همانگونه که تقوای الهی عمدهترین شرط معرفت است،
محبت دنیا : نیز سختترین مانع آن محسوب میشود، به همین دلیل در روایات آمده است: «حبُّ الدنیا رأسُ کل خطیئةٍ»[ کافی، ج 2، ص 130]. یا به تعبیر دیگر: «رأس کل خطیئة حبّ الدنیا»[ همان، ص 315.]. در هر صورت، معنای روایت این است که اساس تمامی خطاها محبت دنیا است. . . .
اثبات منزلت عقل برای نفی تفکیک(5)
فصل اول: تحلیل مفاهیم پایه معرفت شناسی
معرفتشناسی در مقام «اثبات» بعد از بسیاری از مسائل عقلی قرار دارد، ولی از نظر «ثبوت» بر همه آنها مقدم است؛ آنچه این دور ثبوت و اثبات را حلّ میکند مقداری از معرفتشناسی بدیهی و غیر قابل بحث است که با آن مقدارْ اصل واقعیتْ، وجود عالِمْ، اصل معرفتْ، و واقعنمایی اجمالی آن ثابت میشود.
بر مبنای حصر موجود در مادّه و مادّی، انحصار راه معرفت به تجربه حسّی هیچگونه شکاکیّت را به همراه ندارد؛ زیرا بر این مبنا، واقعیتی غیر از موجود مادّی نیست و همان نیز قابل شناخت است، البته شناخت آن فقط از راه تجربه حسّی است، لیکن بر همین مبنا، وجود فرا طبیعی، موهوم بوده و معرفت عقلی یا قلبی، غیر از پندار واهی چیز دیگری نخواهد بود، چنان که بر مبنای انقسام وجود به مادی و مجرّد، راه معرفت منحصر در تجربه حسّی نیست، بلکه شناخت عقلی و معرفت قلبی، که آن دو راه نیز در حد خود راه تجربیاند، یکی به نام تجربه فکری و عقلی و دیگری به نام تجربه شهودی و قلبی، راه نیل به واقعاند، و بر این مبنا، حصر وجود در مادی و حصر شناخت در تجربه حسّی محکوم به سفسطه یا شک و مانند آن خواهد بود. . . .
